Ο Κωλέττης κατάφερε μέσα στα τρία χρόνια της πρωθυπουργίας του (1844- 1847) να κερδίσει σε τέτοιο βαθμό την εμπιστοσύνη του θρόνου, ώστε η Αμαλία να τον θεωρεί ως τον μόνο αξιόλογο πολιτικό της χώρας. Γράφει στον πατέρα της στις 12 Απριλίου 1847 : «Τι φοβάται η Αγγλία; Εκλογές που θα διεξαχθούν από τον Κωλέττη; Δεν θα τις αποφύγει. Τι άλλο φοβάται; Ένα ανεξάρτητο βασίλειο; Θα γίνει και αυτό. Ας ελπίσουμε ότι σύντομα θα διαλυθεί η βουλή».
Και πράγματι ο Κωλέττης της κάνει τη χάρη και στις 14 Απριλίου με βασιλικό διάταγμα διαλύεται η Βουλή και προκηρύσσονται εκλογές. Οι λόγοι της διάλυσης οι γνωστοί και μη εξαιρετέοι επαναλαμβανόμενοι με κάποιες παραλλαγές σε κάθε διάλυση βουλής από τότε: λόγοι σοβαροί, αφορώντες τα συμφέροντα του λαού και τη δημόσια τάξη.
Αλλά έχουν γνώση οι φύλακες και δεν θα αφήσουν τα πράγματα στην τύχη τους. Ο Δ.Δημητρακάκης[1], γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών, μας διασώζει στα Απομνημονεύματά του τις συζητήσεις που διεξήχθησαν στο υπουργικό συμβούλιο λίγο μετά την προκήρυξη των εκλογών:
Κορφιωτάκης: Κύριε πρωθυπουργέ, είμαι απόλυτα σίγουρος ότι στη βουλή που θα προκύψει μετά τις εκλογές οι αντιπολιτευόμενοι είναι ζήτημα αν θα αποτελέσουν το 1/6 του συνόλου των βουλευτών.
Βούλγαρης: Κύριε πρωθυπουργέ και εγώ έχω την ίδια άποψη με τον προλαλήσαντα, αλλά, εάν μη γένοιτο, από κάποιο απρόοπτο συμβάν νικήσει η αντιπολίτευση, νομίζετε, κύριοι υπουργοί, πως οι της αντιπολιτεύσεως θα μας δώσουν συγχαρητήρια, για την διεξαγωγή αδιάβλητων εκλογών; όχι, κύριοι, αλλά ωθούμενοι από την λύσσα τους εναντίον της κυβερνήσεως θα μας στείλουν στα δικαστήρια για ψύλλου πήδημα. Η πλειοψηφία μάλιστα της Γερουσίας, η οποία πνέει μένεα εναντίον της κυβερνήσεως, μετά τον τελευταίο ανασχηματισμό της, δεν θα διστάσει να μας καταδικάσει.
Κωλέττης: Νομίζω πως μιλάτε σωστά, κ. Βούλγαρη.
Κορφιωτάκης: Κύριε πρωθυπουργέ, δεν χρειάζεται κάτι παραπάνω να κάνουμε. Ελέγχουμε το μηχανισμό είσπραξης της φορολογίας των δημητριακών, άρα έχουμε στο χέρι μας Πελοποννήσιους και Στερεοελλαδίτες. Ας μείνουμε σ'αυτό.
Κωλέττης: Δεν συμφωνώ κ. Κορφιωτάκη. Νομίζω πως πρέπει να λάβουμε μέτρα, ιδιαίτερα στις περιοχές που η απουσία μας μπορεί να οδηγήσει σε εκλογική αποτυχία. Συμφωνώ, όμως, ότι πρέπει να κρατήσουμε μακριά τον στρατό, για να μην επαναληφθούν οι αθλιότητες της κυβερνήσεως Μαυροκορδάτου!
Και τα μέτρα ελήφθησαν.....
Η Αμαλία δεν κρύβει τον ενθουσιασμό της για τις εκλογικές επιτυχίες των κυβερνητικών υποψηφίων (όπως είναι γνωστό οι πρώιμες εκείνες εκλογές δεν διεξάγονταν την ίδια μέρα σ' ολόκληρη την επικράτεια): «Αγαπημένε μου πατέρα, οι εκλογές προχωρούν πολύ ήσυχα. Ούτε το καταλαβαίνει κανείς ότι στην Αθήνα γίνονται εκλογές. Στη Σύρο από τις 2.718 ψήφους που έχει η επαρχία, τις 2.146 τις πήρε ο Κωλέττης. Να απαιτήσει κανείς ακόμη μεγαλύτερη πλειοψηφία θα ήταν παιδαριώδες».
Την ίδια περίοδο στις εφημερίδες γίνονται οι πρώτες αναφορές για την κατάσταση που επικρατεί στην επαρχία: Στη Δωρίδα οι κυβερνητικοί υποψήφιοι έλαβαν 3380 ψήφους ενώ οι ψηφοφόροι ήταν μόνο 3214! Και οι εκλογές προχωρούν-κράτησαν σχεδόν δύο μήνες-και τα ευτράπελα συνεχίζονται. Στις 30 Ιουνίου ο υπουργός των Εσωτερικών Παλαμήδης απαντά με εγκύκλιο του σε ερώτημα νομάρχη : «Σκοπός της μονογράφησης των ψηφοδελτίων από την εφορευτική επιτροπή στις βουλευτικές εκλογές είναι η βεβαίωση ότι το υπάρχον στην κάλπη ψηφοδέλτιο είναι γνήσιο και όχι πλαστό. Επειδή λοιπόν αυτός είναι ο σκοπός του νόμου, δεν έχει απολύτως καμιά σημασία εάν ο υπογράφων έχει ή όχι πλήρεις τας νοεράς του δυνάμεις (κοντολογίς «σώας τας φρένας») , αρκεί μόνο να έχει κληρωθεί και να είναι νόμιμο μέλος της εφορευτικής επιτροπής, γιατί η πράξη αυτή δεν έχει καμιά ουσιώδη σχέση με το αποτέλεσμα των εκλογών. Επομένως, εάν από τα πέντε μέλη της εφορευτικής επιτροπής τα τέσσερα είναι αγράμματα, το δε πέμπτο, που γνωρίζει γράμματα, πάσχει από νοεράν ανικανότητα, αυτό μπορεί χωρίς βλάβη για την εκλογική διαδικασία να μονογράφει τα ψηφοδέλτια»!!!
Μετά την ολοκλήρωση των εκλογών και τη νίκη του Κωλέττη, ο οποίος όμως δεν μπόρεσε να τη χαρεί, γιατί λίγες μέρες μετά πέθανε , ο Δημητρακάκης αναφέρει τα εξής απίθανα: «Εντούτοις σε πολύ λίγες επαρχίες υπήρξε ανάγκη να φανεί η κυβέρνηση ότι μεριμνά για κάποιον υποψήφιο, γιατί ο λαός ήταν ευχαριστημένος από το νέο τρόπο φορολόγησης, και έτσι δεν ενδιαφερόταν να ασχοληθεί με τις εκλογές , αφήνοντας την εξουσία να στείλει ως βουλευτές εκείνους που επέλεγε ο νομάρχης και ο έπαρχος, σε συνεργασία με τους δημάρχους που ελέγχονταν κατά τα 4/5 από την κυβέρνηση. Οι ισχυρισμοί των αποτυχόντων πως η κυβέρνηση χρησιμοποίησε τη δύναμη των όπλων είναι καθαρή συκοφαντία».
Αντίθετα με τον Δημητρακάκη ο νηφάλιος Ν. Δραγούμης έχει εντελώς διαφορετική άποψη: «Οι εκλογές διεξήχθησαν κατά τρόπον αληθώς βδελυρόν. […] Επειδή οι ψήφοι των πολιτών υφαρπάζονταν με δόλιο τρόπο , οι περισσότεροι από τους έντιμους πολίτες δεν προσήλθαν στη ψηφοφορία [εξ ου και η ησυχία που αναφέρει η Αμαλία]. Με τέτοιο αναίσχυντο τρόπο παραβιάζονταν και παραγεμίζονταν οι κάλπες, ώστε όταν πριν από τις εκλογές σε κάποιο δημοτικό συμβούλιο του δήμου Αθηναίων επρόκειτο να διεξαχθεί κλήρωση εφορευτικών επιτροπών διακήρυξα ότι, αν πέσει ο κλήρος σ' εμένα , είχα σκοπό να παραμείνω νύχτα και μέρα στο εκλογικό κέντρο μέχρι την περάτωση της ψηφοφορίας. Η απειλή αυτή ιδιαίτερα ανησύχησε αυτούς από την κυβέρνηση που είχαν άλλα πράγματα στο μυαλό τους. Το παρακάτω περιστατικό το αποδεικνύει. Λίγους μήνες μετά τις εκλογές είχα προσκληθεί σε κάποιο αυλικό χορό. Εκεί, ενώ συνομιλούσα με τον δήμαρχο Σκούφο, με πλησίασε ο νομάρχης Λασάνης και μου αποκάλυψε το εξής: " Έτρεμε η καρδία μου μέχρι να μάθω πως δεν κληρωθήκατε, γιατί πως θα παραγέμιζα την κάλπη, εάν εσείς και ο Σούτσος μένατε νύχτα -μέρα στην εκκλησία [το εκλογικό κέντρο]; Στον Πειραιά βρέθηκαν στην κάλπη μόνο σαράντα ψηφοδέλτια και εγώ δε τα αυγάτισα στα εξακόσια!»
Πάντως ο λαός δεν ξέχασε και αυτό το πιστοποιεί, με αρκετή δόση υπερβολής, ένα μήνα μετά τον θάνατο του Κωλέττη ο γραμματέας της Γαλλικής πρεσβείας Θουβενέλ σημειώνει: «Δεν γίνεται μεγαλύτερος λόγος περί του "Μεγάλου Ανδρός" από όσον θα γινόταν για το θάνατο μιας κατσίκας».
[1] Δημήτριος Δημητρακάκης Γ., Απομνημονεύματα ή ενθυμήματα και διηγήσεις ενός κοινοβουλευτικού του 19ου αιώνα (επιμέλεια: Θεοδ. Δαρειώτη-Πελεκάνου), Πολιτιστικός Σύλλογος Καστορείου «ο Πολυδεύκης», Αθήνα 2013
Add comment
Comments