Η περίοδος της Κατοχής εκτός από τις εκατοντάδες χιλιάδες θύματα, εκτός από την σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή των υποδομών, οδήγησε και στον μαρασμό της παραγωγής και στην απόλυτη οικονομική καταβαράθρωση της χώρας με άμεσο επακόλουθο την χρεοκοπία. Τα τεράστια ποσά που εξαναγκάστηκε η χώρα να δίνει σε μηνιαία βάση στους Ιταλούς και κυρίως στους Γερμανούς ως έξοδα κατοχής και ο συνεχής δανεισμός αμφοτέρων οδήγησε σε δυσθεώρητα ύψη την κυκλοφορία του χαρτονομίσματος.
Στη διάρκεια της κατοχής οι τιμές των προϊόντων σύντομα άρχισαν να αυξάνονται σχεδόν σε καθημερινή βάση. Ο πληθωρισμός έφτασε, μέσα στα τρεισήμισι χρόνια της Κατοχής, σε πρωτοφανές ύψος. Στο διάστημα από τον Απρίλιο του 1941 μέχρι τον Οκτώβριο του 1944, το κόστος ζωής πολλαπλασιάστηκε 2,3 δισεκατομμύρια φορές.
Για να αντιληφθεί κάποιος πόσο υψηλός ήταν ο πληθωρισμός εκείνη την περίοδο αρκεί να αναφερθεί ότι η ΝΕΑ ΔΡΑΧΜΗ που εισάγεται το Νοέμβριο του 1944, αμέσως μετά την απελευθέρωση της χώρας, ισοδυναμεί με 50 δισεκατομμύρια παλιές κατοχικές δραχμές, δηλαδή η δισέλιδη εφημερίδα στις 10 Νοεμβρίου 1944 στοιχίζει μια ΝΕΑ ΔΡΑΧΜΗ ή 50.000.000.000 κατοχικές δραχμές. Η ίδια εφημερίδα ενάμιση μήνα πριν, στις 21 Σεπτεμβρίου 1944, στοίχιζε μόλις 25.000.000 κατοχικές δραχμές!
0ι βασικοί λόγοι που ωθούσαν τις τιμές των προϊόντων προς τα πάνω ήταν η εντατική κυκλοφορία του χαρτονομίσματος λόγω της ανάγκης κάλυψης των δαπανών των αρχών κατοχής σε συνδυασμό με τη μεγάλη έλλειψη προϊόντων. Η νομισματική κυκλοφορία μετά τους πρώτους μήνες της κατοχής έφτασε τα 41 δισεκατομμύρια έναντι 23 δισεκατομμυρίων στην έναρξη της κατοχής. Στο τέλος της κατοχής, τον Οκτώβριο του 1944 η νομισματική κυκλοφορία ξεπέρασε τα 102 πεντάκις εκατομμύρια δρχ. Συνεχώς μπαίνουν σε κυκλοφορία νέες εκδόσεις, με υψnλότερες ονομαστικές αξίες. Έτσι, στις 20 Δεκεμβρίου του 1942 τίθεται για πρώτη φορά σε κυκλοφορία χαρτονόμισμα των 10.000 δρx., στις 12 Αυγούστου του 1943 χαρτονόμισμα των 25.000 δρx. και στις 14 Ιανουαρίου του 1944 των 50.000 δρx. Αργότερα η κατάσταση γίνεται ανεξέλεγκτn: εκδίδονται χαρτονομίσματα των 100.000, των 500.000 και 1.000.000 δραxμών. Η κορύφωσn ήρθε με τα δύο τελευταία «κατοχικά» χαρτονομίσματα των 10 και 100 δισεκατομμυρίων δραxμών που τυπώθηκαν τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 1944, λίγες μόνο μέρες μετά την απελευθέρωση.
Στις 3 Νοεμβρίου 1944 κυκλοφορεί από την Τράπεζα της Ελλάδος η πρώτη έκδοση του χαρτονομίσματος των 100.000.000.000 δρχ. Φέρει την υπογραφή του Συνδιοικητή της ΤτΕ Ξενοφώντα Ζολώτα, μιας προσωπικότητας που θα έχει σχεδόν αδιάλειπτη παρουσία στα πράγματα της τράπεζας μέχρι το 1981, με εξαίρεση την περίοδο της επτάχρονης δικτατορίας. Το τραπεζογραμμάτιο 100 δισ. δραχμών κυκλοφόρησε στις 3 Νοεμβρίου 1944. Φέρει, όπως προαναφέρθηκε, την υπογραφή του Ξενοφώντα Ζολώτα, πρώτου μετακατοχικού Συνδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος. Ο Ζολώτας υπηρέτησε άλλες 2 θητείες ως Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και αργότερα, την περίοδο 1989-1990, διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδας. Στην εμπρόσθια όψη απεικονίζεται η νύμφη Δηιδάμεια: Η κεφαλή της νύμφης Δηιδάμειας ή Ιπποδάμεια, συζύγου του Πειρίθου βασιλιά των Λαπίθων, που απεικονίζεται στην εμπρόσθια όψη του χαρτονομίσματος προέρχεται από το δυτικό αέτωμα του ναού του Δία στην Ολυμπία. Πρόκειται για ένα από τα λαμπρότερα δείγματα του αυστηρού ρυθμού των πρώιμων κλασικών χρόνων. Το έργο φιλοτέχνησε άγνωστος καλλιτέχνης, ο οποίος συμβατικά αποκαλείται ο «δημιουργός της Ολυμπίας».
Στην οπίσθια όψη του τραπεζογραμματίου 100 δισ. δραχμών απεικονίζονται οι 2 όψεις του αρχαίου νομίσματος του Κοινού Ηπειρωτών: Αριστερά η εμπρόσθια όψη του νομίσματος με τις κεφαλές του Δία και της Διώνης. Δεξιά η οπίσθια όψη με έναν ταύρο και το εθνικό «ΑΠΕΙΡΩΤΑΝ», που σημαίνει «Ηπειρωτών» στη δωρική διάλεκτο. Το Κοινό Ηπειρωτών (αρχαία ελληνικά: Κοινὸν Ἀπειρωτᾶν) ήταν συμμαχία των πόλεων-κρατών της Ηπείρου κατά τους ελληνιστικούς χρόνους (231-168 π.Χ.). Σε τραπεζογραμμάτια του νέου ελληνικού κράτους, συχνά απεικονίζονται αρχαία νομίσματα. Έξι ημέρες μετά, στις 9 Νοεμβρίου 1944, κυκλοφορεί από το υπουργείο Οικονομικών η πρώτη έκδοση του κερματικού χαρτονομίσματος της μιας δραχμής (νέας). Ο Ζολώτας χρόνια αργότερα σε συνέντευξη επισημαίνει για αυτή την μεταρρύθμιση: «Στην Αθήνα βρήκαμε μια χαώδη νομισματική κατάσταση, η οποία έπρεπε να αντιμετωπισθεί το ταχύτερον, αλλά αυτό δεν ήταν εφικτό γιατί υπήρχαν διάφορα εμπόδια, αλλά και διότι έπρεπε να ετοιμασθεί και να εκτυπωθεί η καινούργια δραχμή με εγγύηση σταθερότητας. Εν τω μεταξύ η ΤτΕ αναγκάσθηκε να εκδώσει, λόγω του καλπάζοντος πληθωρισμού, ένα τραπεζογραμμάτιο 100.000.000.000 δρχ. Γι’ αυτό το λόγο, μόλις ύστερα από 3 εβδομάδες, δηλαδή στις 9 Νοεμβρίου 1944 με νόμο περί νομισματικής διαρρυθμίσεως, εξεδόθη καινούργιο χαρτονόμισμα με ισοτιμία μία καινούργια ΝΕΑ ΔΑΡΧΜΗ με 50.000.000.000 κατοχικές δραχμές. Το πρόβλημα ήταν πως θα μπορούσε η καινούργια δραχμή να καταστεί σταθερή και να αποκτήσει την εμπιστοσύνη των συναλλασσόμενων. Τη λύση του προβλήματος την σκέφτηκα εγώ, με το να συνδέσουμε την νέα δραχμή σε μια σταθερή ισοτιμία προς την χάρτινη αγγλική λίρα, η οποία κυκλοφορούσε στην Ελλάδα όπου υπήρχε αγγλική στρατιωτική μονάδα…Η σχέση της νέας δραχμής προς την χάρτινη λίρα ορίσθη 600 δρχ. και μία νέα δραχμή ίση με 50 δις παλαιών δραχμών».
Add comment
Comments